MEDYA İLE İKTİDAR ARASINDA

İSMAİL KAPLAN

medya-ve-iktidar

İletişim fakültelerinde ilk anlatılan derslerden birisi genelde “gündem” kavramı üzerine olur. Belli başlı üç gündem türü vardır; siyaset gündemi, medya gündemi, halk gündemi. Siyaset ve medya gündemleri genellikle örtüşür, zira siyaset ve medya arasında büyük güç bağları bulunmaktadır. Üçüncü gündem türü olan halk gündemi ise bu ikisinin arasında sıkışır, bir zaman sonra bir “suskunluk sarmalı” meydana gelir ve siyaset ile medyanın gündemi, halkın da gündemi hâline gelir.

İktidar kavramını sadece siyasal iktidar olarak ele almamak gerekiyor. Ülkemizde de son zamanlarda sıkça tartışılan “kültürel iktidar” kavramı bu yargıyı desteklemekte. Keza insan topluluklarının bulunduğu her ortamda bir tür iktidar söz konusu. TDK iktidar kavramını “Bir işi yapabilme gücü, erk, kudret” olarak tanımlıyor.1 Bu erki elinde bulunduran kişi ve kurumlar, ister istemez çeşitli dozlarda şiddete başvuruyorlar. Şiddet derken sadece fiziksel şiddeti değil, “zor kullanarak oluşturulan rıza”yı da kastediyoruz. Türkçeye “ikna etmek” şeklinde çevrilen iki farklı kelime bunu daha iyi açıklıyor; “to persuate” ve “to convince”. Bu ikincisine “inandırmak” gibi bir Türkçe karşılık bulursak belki maksat hâsıl olacaktır.

Medya da işin bu noktasında devreye giriyor. Özellikle günümüzün teknolojik imkânlarıyla her türlü manipülatif müdahaleye açık bir ortam olan medya araçları, yeni iktidar modellerinin ortaya çıkmasına ve güçlenmesine kolaylıkla yol açabiliyor. Siyasal iktidarlar medya yoluyla başarı kazanır veya kaybederken, kültürel iktidar da medyada söz sahibi olanlar tarafından belirlenebiliyor. Aynı zamanda medya araçları, verdikleri mesajlar ile toplumsal yapı içerisinde var olan (yaş, ırk, cinsiyet vs. kaynaklı) iktidarları güçlendirebiliyor veya zayıflatabiliyorlar. Dolayısıyla diyebiliriz ki medya, her türlü iktidarın yükselişini ve çöküşünü elinde bulunduran büyük bir araç. Bize düşen ise tüm bunlar karşısında “her türlü iktidara hakikati söyleyebilen bir topluluk” olabilmek.

Ukba Dergisi’nin 3. çevrimiçi sayısında medya ve iktidar konularını çeşitli bağlamlarda ele aldık. İyi okumalar.


(1) http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=%C4%B0KT%C4%B0DAR

Bir cevap yazın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.